Początki footbalu cz. 1

W naszej cywilizacji początki gry w piłkę nożną sięgają starożytnej Grecji i Rzymu. Spośród jej kilku rodzajów najbardziej znana jest jest gra zwana po łacinie harpastum - od greckiego harpadzein, czyli chwytać. Występuje ona w kilku wzmiankach na piśmie, które przetrwały do naszych czasów. Grę tę opisywał przede wszystkim grecki komediopisarz Antyfanes, lecz pojawiła się ona w liście zlatynizowanego Galla, Sidionusa Apollinarisa.

Dzięki tym tekstom dowiadujemy się, iż w grze brały udział dwie drużyny, które rywalizowały na prostokątnym boisku, podzielonym na dwie części. Celem gry było wyrzucenie piłki za linie, która wyznaczała pole przeciwników. W czasie wymiany podań piłka mogła odbić się jedynie raz od ziemi, w przeciwnym razie trafiała ona do drużyny przeciwnej. W owym czasie była dozwolona pewna forma gry ciałem, niestety trudno stwierdzić na jak wiele mogli sobie pozwolić ówcześni zawodnicy.

W grę przypominającą dzisiejszą piłkę nożną grali także Spartanie. Ciężko mi jednak opisać zasady tej gry, ponieważ zachowały się niemal żadne dokumenty źródłowe, którą ją by opisywały. Wiadomo jedynie tyle, iż udział w niej brały dwie drużyny, złożone z kilkunastu graczy, a mecz wygrywała ekipa, która w czasie zakończenia rozgrywki...była w posiadaniu piłki.

Mimo odmiennych zasad harpastum długo było uważana za protoplastę piłki nożnej, którą znamy dzisiaj. Badacze byli nawet zdania, iż do Anglii grę te przywieźli Rzymianie. Jednak najnowsze informacje wskazują na to, że za ojców footballu trzeba uznać Celtów bądź Normandów.

Teoria celtyckiego pochodzenia footballu opiera się na licznych dowodach, iż jeszcze przed średniowieczem, gdy sport ten zaczęto uprawiać w Anglii, grano już głównie we Francji, a zwłaszcza Normandii i Bretanii. W grze tej brały udział dwie drużyny, ale, co ciekawe, nie było żadnych określeń jeżeli chodzi o liczbę uczestników. Ówczesna piłka nożna jest uważana za niezwykle brutalną. Mecze były rozgrywane przede wszystkim w ostatki.

Bardzo ciekawe przedstawia się koncepcja W. B. Jonhsona, który uważa, iż gra w piłkę nożną podchodzi jeszcze z pogańskich rytuałów, które wywodzą się jeszcze sprzed czasów rzymskich. Gra ta miała mieć charakter magiczny. Owa magia miała zapewnić płodność ludziom i zwierzętom oraz urodzaj w roli.

Podobieństwa do tych rytuałów można znaleźć we wczesnej fazie rozwoju współczesnego footballu angielskiego. M. in. w Chester piłki były roznoszone po całym mieście, co początkowo mogło się wydawać zupełnie bezsensowne. Jednak jak się dobrze przestudiuje pogańskie zwyczaje, to można dostrzec pewne podobieństwa.

Zdaniem B. W. Johnsona w ogóle współczesny football można porównać do pogańskich wierzeń, ale tym się zajmę nieco później.

Ciężko jest jednoznacznie stwierdzić, gdzie, tak naprawdę, narodziła się piłka nożna, bowiem historycy nie są zgodni. Istnieje także możliwość, iż ma ona kilka źródeł pochodzenia, które sprawiły, że powstała gra, którą dzisiaj się tak pasjonujemy. Jednak niezależnie od wszystkich koncepcji pochodzenia footballu, jasno trzeba stwierdzić, iż jest on jednym z najdłużej uprawianych sportów w Anglii, ale o tym szerzej w drugiej części tekstu.